Jakie normy powinno spełniać oświetlenie w pracy?
Aby pracownicy mogli wykonywać swoje obowiązki w bezpieczny i komfortowy sposób, konieczne jest zapewnienie im odpowiednich warunków oświetleniowych. Dobrze zaprojektowany system lamp sprawi, że w zakładzie pracy będzie panowała optymalna widoczność, a personel nie będzie musiał niepotrzebnie nadwyrężać wzroku. Jak stworzyć jednak taką instalację oświetleniową? Z pomocą przychodzi norma PN-EN 12464-1:2004, która określa wymagania dla oświetlenia w pracy. W niniejszym wpisie przyjrzymy się wytycznym z tego dokumentu, w tym normom dotyczącym natężenia oświetlenia na stanowisku pracy.
Dlaczego system oświetlenia ma tak duże znaczenie w miejscu pracy?
Przemyślane oświetlenie pozwala pracownikom na wydajne realizowanie powierzonych zadań, a przy okazji nie wywołuje u personelu uczucia dyskomfortu oraz zmęczenia. Wszelkie zaniedbania związane z systemem oświetleniowym odbijają się negatywnie na jakości pracy oraz przekładają się na większą częstotliwość popełniania błędów, przynosząc tym samym realne straty finansowe – bez względu na charakter działalności danego przedsiębiorstwa. Nie można również zapomnieć, że zbyt skąpe oświetlenie w miejscu pracy utrudnia wczesne wykrywanie zagrożeń, co może prowadzić do groźnych wypadków. Natężenie oświetlenia na stanowisku pracy uzależnia się od rodzaju wykonywanych zadań. Odpowiednie natężenie światła zapewnia optymalne warunki pracy i minimalizuje ryzyko błędów oraz wypadków.
Oczywiście nie można popadać w skrajności – oświetlenie o zbyt dużym natężeniu lub o źle skierowanym kącie padania również ma negatywny wpływ na koncentrację oraz wydajność osób zatrudnionych. Aby dana instalacja oświetleniowa gwarantowała komfort i bezpieczeństwo, to powinna być dobrana do warunków panujących na danym stanowisku pracy, a jednocześnie zgodna z obowiązującymi normami. Bez względu na charakter wykonywanych obowiązków, istnieje jedna złota zasada – przestrzeń robocza powinna być oświetlona równomiernie, a całe pomieszczenie pozbawione czynników, które rozpraszają wzrok. Normy oświetlenia na stanowisku pracy muszą być przestrzegane, aby zapewnić pracownikom odpowiednie warunki do efektywnej i bezpiecznej pracy.
Oświetlenie w miejscu pracy – jakie normy powinno spełniać?
Wymogi dotyczące systemów oświetleniowych w zakładach pracy są zawarte w normie PN-EN 12464-1 „Światło i oświetlenie - Oświetlenie miejsc pracy". Jedną z ważniejszych wytycznych ze wspomnianej instrukcji jest minimalne natężenie światła, które wyraża się w luksach (lx). Zgodnie z definicją, ta jednostka określa oświetlenie wywołane przez równomiernie rozłożony strumień świetlny o wartości 1 lumenu padający na powierzchnię 1 m². Ludzkie oko potrzebuje oświetlenia o natężeniu minimum 20 lx, aby dostrzec rysy twarzy drugiej osoby. Z kolei promieniowanie słoneczne w pogodny dzień może osiągać natężenie nawet 100 000 lx.
Natężenie oświetlenia normy - jakie jest minimalne natężenie oświetlenia na stanowisku obsługi komputera?
Norma PN-EN 12464-1:2004 ściśle reguluje kwestię natężenia światła w zakładach pracy i wskazuje konkretne wartości dla różnych zadań. W przypadku podstawowych obowiązków biurowych, takich jak segregowanie czy kopiowanie dokumentów, konieczne jest zapewnienie oświetlenia o natężeniu minimum 300 lx. Wartość ta wzrasta do 500 lx w miejscach, gdzie pracownicy zajmują się obsługą komputerów lub ręcznym pisaniem. Z kolei do wyrobu narzędzi oraz zadań związanych z mechaniką precyzyjną należy zapewnić natężenie rzędu 1000 lx. Natężenie oświetlenia na stanowisku pracy uzależnia się od rodzaju wykonywanych zadań. Normy oświetlenia na stanowisku pracy są kluczowe dla utrzymania wysokiej jakości pracy i bezpieczeństwa.
Warto dodać, że wskazana w normie wartość natężenia oświetlenia wcale nie musi panować w całej przestrzeni zakładu, a jedynie w tej części obszaru roboczego, która jest istotna dla zadania wzrokowego. Oświetlenie stanowiska pracy powinno być równomierne, a najmniejsze dopuszczalne natężenie oświetlenia na stanowisku pracy z komputerem to 500 lx. Tym samym ogólny system oświetleniowy może być nieco słabszy, a samo stanowisko pracy wystarczy miejscowo doświetlić z pomocą dodatkowej lampy – w tej roli dobrze sprawdzi się oświetlenie szynowe lub klasyczne panele podtynkowe LED.
Pozostałe parametry systemu oświetleniowego w pracy
Natężenie światła nie jest oczywiście jedyną wartością, na jaką należy zwrócić uwagę przy projektowaniu lub modernizacji systemu lamp w miejscu pracy. Pozostałe parametry to:
- rozkład luminancji: określany również jako jasność wizualna, to fizyczna miara jaskrawości, która przekłada się na jakość widzenia i powinna zostać dostosowana do rodzaju pracy wykonywanej w danej przestrzeni. Rozkład luminancji jest zależny od natężenia systemu oświetleniowego oraz współczynnika odbicia światła od poszczególnych powierzchni, takich jak sufit, ściany czy podłoga. Zbyt wysoka luminancja obniża komfort pracy wzrokowej, z kolei zbyt niska wywołuje uczucie senności,
- olśnienie: zły lub zbyt wysoki rozkład luminancji doprowadza do tzw. olśnienia, czyli rodzaju dyskomfortu wzrokowego, który utrudnia skupienie oraz wpływa negatywnie na zdolność rozpoznawania przedmiotów. W celu pozbycia się tego szkodliwego zjawiska, konieczne jest stosowanie zasłon oraz rolet okiennych, odpowiednich osłon źródeł światła, a także matowych materiałów wykończeniowych, zwłaszcza na sufitach i ścianach,
- migotanie: migoczące oświetlenie wywołuje uczucie niepokoju oraz rozdrażnienie personelu. Z tego powodu efekty stroboskopowe są szczególnie niepożądane i należy dążyć do ich całkowitego wyeliminowania w miejscu pracy. Najprostszym sposobem na pozbycie się tego problemu jest zastosowanie nowoczesnego oświetlenia ledowego,
- efektywność energetyczna: system oświetleniowy w zakładzie pracy powinien być nie tylko wydajny, ale również energooszczędny. Aby oświetlenie nie generowało dużych strat energii, a przy okazji nie wymagało częstej wymiany, to warto postawić na produkty LED. Diody elektroluminescencyjne odznaczają się małym poborem prądu oraz bardzo długą żywotnością, sięgającą nawet 50 000 godzin,
- kierunkowość światła: ten parametr znajduje zastosowanie w przypadku stanowisk, gdzie wymagane jest intensywne oświetlenie konkretnych przedmiotów, ułatwiając tym samym wykonanie pracy wzrokowej. Stworzenie systemu z odpowiednio dobranym kierunkiem światła poprawia widoczność, a przy okazji pozwala redukować zbędne cienie,
- oddawanie barw: ten wskaźnik odpowiada za to, jak postrzega się oświetlone przedmioty – im wyższa wartość, tym lepsza jakość oddawanych barw. W przypadku miejsc pracy, źródła światła nie mogą odznaczać się oddawaniem barw mniejszym niż 80 (maksymalna wartość to 100).
Podsumowując, odpowiednie natężenie światła na stanowisku pracy uzależnia się od rodzaju wykonywanych zadań. Normy oświetlenia na stanowisku pracy powinny być przestrzegane, aby zapewnić pracownikom komfort i bezpieczeństwo. Minimalne natężenie oświetlenia na stanowisku obsługi komputera to 500 lx.
Odpowiednie natężenie oświetlenia na stanowisku pracy z komputerem jest kluczowe dla efektywności i zdrowia pracowników.