Stoisz przed wyborem ledowych produktów oświetleniowych, ale próba odczytania ich parametrów przyprawia Cię o zawrót głowy? Wcale nas to nie dziwi – terminy takie jak np. natężenie światła czy temperatura barwowa są raczej dobrze znane tylko tym osobom, które interesują się oświetleniem. Nie musisz się jednak martwić. Na naszym blogu zebraliśmy w porządku alfabetycznym najważniejsze wartości oraz jednostki, które ułatwią Ci dobór odpowiednich żarówek czy opraw LED.
Kąt wiązki światła
Kąt wiązki światła, zwany również kątem rozsyłu, to wartość, która określa, jak duży obszar zostanie oświetlony przez konkretne źródło światła. Rozwarcie strumienia świetlnego jest zależne od zastosowanych w lampie lub oprawie elementów optyki, a przede wszystkim odbłyśników oraz soczewek. Na rynku można znaleźć produkty oświetleniowe, które emitują światło w różnych zakresach, najczęściej od 30 do 120 stopni.
Wybierając kąt emisji wiązki światła, należy wziąć pod uwagę charakter oraz zastosowanie obiektu, w którym ma zostać zamontowane oświetlenie. W większości przypadków, zwłaszcza jeżeli mowa o użytku domowym, powinien sprawdzić się kąt około 90 stopni, ponieważ taka wartość zapewni wystarczający stopień rozproszenia strumienia światła. Lampa ma zostać podwieszona na wysokim suficie, np. w hali przemysłowej czy magazynie? W takim wypadku należy postawić na oświetlenie o silnej koncentracji, tj. w zakresie od 8 do 45 stopni.
Natężenie światła
Natężenie światła to parametr, który określa gęstość strumienia świetlnego, jaki pada na daną powierzchnię, czyli mówiąc prościej, poziom jasności konkretnego produktu oświetleniowego. Natężenie stanowi w istocie jeden z ważniejszych parametrów, na jaki należy zwrócić uwagę w czasie zakupu. Dlaczego? Otóż to właśnie on ma wpływ na efektywność pracy wzrokowej, komfort widzenia oraz sprawność rozróżniania detali. To wszystko sprawia, że wartości natężenia światła są ściśle określane przez różne normy związane z warunkami w miejscu wykonywania obowiązków służbowych.
Natężenie oświetlenia jest wyrażane w luksach [lx] – im wyższa wartość jednostki, tym jaśniejsze światło emituje żarówka. Przykładowo, zgodnie z normą PN-EN 12464-1:2004, blat biurka, przy którym pracownik zajmuje się ręcznym pisaniem czy obsługą komputera, powinien być oświetlony z natężeniem minimum 500 lx. Dla porównania, 20 lx to minimalna wartość umożliwiająca rozpoznanie rysów twarzy.
Skuteczność świetlna
Skuteczność świetlna jest stosunkiem strumienia świetlnego emitowanego przez źródło światła do mocy, jaką pobiera w czasie swojej pracy. Innymi słowy, to wydajność energetyczna – im jej wartość jest wyższa, tym więcej światła można otrzymać z każdego wata energii. Do wyrażania skuteczności oświetlenia używa się jednostki lumen/wat (lm/W).
Źródło idealne odznacza się skutecznością świetlną na poziomie 683 lm/W. Wspomniana wartość dotyczy jednak światła zielonego o długości fali elektromagnetycznej 555 nm, w praktyce osiągnięcie chociaż zbliżonego wyniku jest praktycznie niemożliwe. Przykładowo, klasyczne żarówki mogą pochwalić się skutecznością 8-12 lm/W, z kolei najnowocześniejsze diody elektroluminescencyjne nawet 300 lm/W.
Temperatura barwowa
Temperatura barwowa to pojęcie, które wskazuje wrażenia barwy danego źródła światła. Do określania tego parametru wykorzystuje się jednostkę zwaną Kelwinem (K). W przyrodzie najniższą temperaturą barwową, określaną potocznie ciepłą, odznacza się wschodzące i zachodzące Słońce (osiąga wartość 1600 K), z kolei najwyższą, czyli zimną, wyładowania atmosferyczne (osiągają wartość od 28000 do nawet 30000 K).
Jak dobrać odpowiednią temperaturę barwową źródła światła? Wszystko zależy od przeznaczenia danej przestrzeni. Jeżeli oświetlenie ma znaleźć się w miejscu, gdzie konieczne jest zachowanie wysokiej precyzji pracy (mowa tutaj o m.in. halach produkcyjnych czy magazynach), to najlepiej sprawdzi się światło zimne, tj. o temperaturze około 6000 K. Odcienie neutralne, mieszczące się w przedziale od 3500 a 4300 K, mają dość uniwersalne zastosowanie i nadają się do wykorzystania zarówno w domu, jak i biurze czy gabinecie. Z kolei „ciepłe” żarówki LED, czyli o temperaturze od 2700 do 3200 K, są polecane przede wszystkim do pomieszczeń, którym chce nadać się przytulnego charakteru.
Współczynnik oddawania barw (CRI)
Współczynnik oddawania barw (z ang. Colour Rendering Index, w skrócie CRI) to wskaźnik, który mówi o tym, jak dobrze dane źródła światła oddają barwy przedmiotów w porównaniu do światła dziennego. Do określania współczynnika oddawania barw wykorzystuje się opis liczbowy, a dokładniej przedział od 0 do 100 (większa wartość oznacza lepsze odwzorowanie barw). Większość dostępnych na rynku diod elektroluminescencyjnych odznacza się 80 CRI, jednak niektóre żarówki ledowe osiągają wynik nawet 98 CRI.
Wysoki współczynnik oddawania barw jest szczególnie przydatny w miejscach, gdzie niezbędne jest określenie rzeczywistego koloru przedmiotów – mowa tutaj o m.in. szpitalach (a zwłaszcza salach operacyjnych), warsztatach oraz pracowniach. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby wykorzystywać oświetlenie o wysokim CRI także w domach oraz mieszkaniach.